Źródło: Księga Rozmaitości Wielkopolskich
Autorzy: Marcin J. Januszkiewicz, Adam Pleskaczyński."KARCZMA – przydrożny najczęściej obiekt publicznej użyteczności, zgrabnie łączący funkcję noclegowni, jadłodajni oraz przechowalni dla pociągowych i wierzchowych zwierząt, znany w Wielkopolsce prawdopodobnie już w X wieku (bardziej pod nazwą „tawerny”), a z całą pewnością w wieku XI, czego dowodzi wspomnienie Galla Anonima z żałoby po Bolesławie Chrobrym, kiedy to „ani klaskania, ani dźwięku cytry nie słyszano w tabernach”. W karczmach kwitło lokalne życie towarzyskie, oparte głównie na wspólnej degustacji podrzędnych gatunków alkoholu („… i pić każą piwo, którym by same trzeba diabły truć w piekle” – wyznawał wojewoda poznański Krzysztof Opaliński) i okolicznościowych potańcówkach. Rezydowali w nich często okrutni poborcy cła i myta, nierzadko stawała się też karczma miejscem doraźnych sądów. Przyzwoitą dochodowość tych przybytków gwarantowała opisywana już przez Długosza „gminy wiejskiego skłonność do opilstwa”, a iście złotymi dla rozkwitu karczmarstwa wielkopolskiego były XVI i XVII stulecie, kiedy to w województwach poznańskim, kaliskim i gnieźnieńskim liczba karczem przypadająca na każde sto wsi nieomal się podwoiła, co pozostawiło wyraźny ślad w brzmieniu najpopularniejszego wielkopolskiego nazwiska – Kaczmarek. Jak zauważyli znawcy tematu, jest ono potomkiem staropolskiego „karczmarza”, zwanego również „karczmarkiem”, któremu w XVI wieku zgubiła się literka „r”. Owym „karczmarkiem” mógł być równie dobrze sam właściciel lub dzierżawca karczmy, jak i osobnik , który zwykł w owej karczmie przebywać, nadużywając napoi polepszających samopoczucie. Nie ustalono niestety, jaki procent zaludniających Wielkopolskę Kaczmarków w zamierzchłej dobie serwował potrawy i trunki, a jaki oddawał się tak gorliwej konsumpcji, że do dziś potomni świadczą o tym brzmieniem nazwiska. Faktem jest , że Wielkopolska, gdzie dziś mieszka najwięcej Kaczmarków, w staropolskich czasach musiała się chlubić bardzo przyzwoitą siecią gastronomiczną, której pozazdrościć musiała reszta kraju, zdominowana skądinąd przez karczmy mojżeszowego wyznania.”
Podwójna korzyść:
-etymologia nazwiska Kaczmarek,
-historia karczem.