Wielkopolskie Towarzystwo Genealogiczne GNIAZDO

Wolontariat i akcja renowacji mogił powstańców wielkopolskich na Ziemi Jarocińskiej
2012 - 2018


W 2008 r. z okazji 90 – rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego z inicjatywy Stowarzyszenia „Wiara Lecha” (ob. Stowarzyszenie Kibiców Lecha Poznań) rozpoczęto akcję zapalania zniczy na grobach, pomnikach powstańczych w całej Wielkopolsce i poza nią. Był to pomysł, aby przypomnieć Wielkopolanom i Polakom o tym ważnym zwycięstwie (dla przypomnienia, to nie jedyne zwycięskie powstanie wielkopolskie!). Także w naszym powiecie zaczęto szukać takich miejsc, gdzie można by taki symboliczny znicz zapalić i oddać hołd wielkopolskim bohaterom.
Następnie środowisko kibiców Lecha poszło o krok dalej i rozpoczęto akcję zbiórek na odnawianie starych, zapomnianych mogił, pomników powstańców wielkopolskich. Robiono to poprzez wolontariat na cmentarzach nie tylko w Wielkopolsce.
Także miejscowi kibice Lecha Poznań z Jarocina zaczęli aktywnie brać udział w obu akcjach. Do akcji od 2013 r. przyłączyły się dzieci i młodzież z Zespołu Szkół nr 3 w Jarocinie, a od 2017 r. drużyna harcerzy z Żerkowa.
Od 2012 r. zaczęto systematycznie dokonywać renowacji tablic, grobów, czy też pomników powstańców wielkopolskich. Odnowiono:

- tablicę powstańczą w Potarzycy na cmentarzu parafialnym (tablica była zniszczona i popękana. Jest ona umieszczona na grobie dwóch powstańców pochodzących jak głosi napis z Potarzycy, śp. Stanisława Talagi, ur. 5.10. 1897 r. - zm. 6.2. 1919 r. i śp. Ignacego Wcześniaka, ur. 27.7 1895 r. - zm. 6.2 1919 r. Stanisław Talaga urodzony w Orli k/ Koźmina Wlkp. był szeregowym 3 kompanii jarocińskiej, natomiast Ignacy Wcześniak urodzony w Roszkowie również był szeregowym w tej kompanii. Obaj polegli pod Sarnową (dawne miasto, dziś osiedle Rawicza).
- tablicę pamiątkową w Bieździadowie, na której widnieją nazwiska powstańców wielkopolskich i poległych w I wojnie światowej.
- grób śp. Ludwika Michalskiego w Jarocinie na cmentarzu parafialnym, który był powstańcem wielkopolskim i oficerem Wojska Polskiego (ur. 26. 8. 1881 r. – zm. 7. 10. 1965 r.)
- odnowiono pomnik przy kościele filialnym w Lgowie, na którym widnieją nazwiska poległych w I wojnie światowej, w wojnie polsko – bolszewickiej oraz uczestnik Powstania Wielkopolskiego. Tym poległym w powstaniu jest śp. Bąk Franciszek, szeregowiec 11 Pułku Strzelców Wielkopolskich, który poległ pod Rawiczem.
- grób śp. Stanisława Kostki na cmentarzu parafialnym w Jarocinie, który był powstańcem wielkopolskim (ur. 24. 10. 1898 r.- zm. 1. 10. 1971 r.).
- pomnik powstańczy w Górze k/ kościoła parafialnego, na którym widnieją nazwiska poległych w latach 1919 – 1921, którzy walczyli także w Powstaniu Wielkopolskim. Są to por. Józef Banaszak (21. 5. 1920 r.), kpr. Marcin Musielak (22. 2. 1920 r.), szer. Jan Musielak (6. 2. 1919 r.), szer. Franciszek Matuszak (30. 1. 1919 r.), szer. Franciszek Bartkowiak (12. 9. 1919 r.), szer. Ludwik Bartkowiak (2. 10. 1920 r.), szer. Józef Polowczyk (23. 8. 1920 r.), szer. Stanisław Stachowiak (19. 9. 1921 r.), szer. Jan Kasprzak (24. 7. 1920 r.), szer. Jan Jasiniak (11. 12. 1920 r.), szer. Stefan Wojtkowiak (4. 3. 1920 r.), szer. Michał Radwański (14. 10. 1919 r.).
- grób śp. Jana Wytyka na cmentarzu parafialnym w Górze (ur. 16. 4. 1899 – zm. 4.3. 1974 r.). Mogiła była zniszczona i nie było na niej napisane, że zmarły był powstańcem.
- dodanie napisu na grobie śp. Wawrzyna Michalaka na cmentarzu parafialnym w Jaraczewie, który był powstańcem wielkopolskim (ur. 11. 8. 1895 r. – zm. 21. 9. 1989 r.).
- grób śp. Jana Dudka na cmentarzu parafialnym w Jaraczewie, który był powstańcem wielkopolskim (ur. 24. 10. 1889 r. – zm. 17. 10. 1957 r.).
- grób śp. Fr. Pachciarza na cmentarzu parafialnym w Jaraczewie, który był powstańcem wielkopolskim (ur. 25. 1. 1899 r. – zm. 2. 1. 1976 r.).
- grób śp. Marcelego Hildebrandta na cmentarzu parafialnym w Jarocinie, który był w złym stanie i na którym nie było napisu, że zmarły był powstańcem wielkopolskim (ur. 10. 1. 1885 r. – zm. 28. 10. 1953 r.).
-grób śp. Łucji Kuźmy na cmentarzu parafialnym w Jarocinie, który był bardzo zniszczony, zmarła była podporucznikiem i powstańcem wielkopolskim (ur. 7. 12. 1898 r. – zm. 20. 1. 1980 r.).
- grób śp. B. Wąchalskiego na cmentarzu parafialnym w Witaszycach, który był zniszczony. Ur. 2. 06. 1897 r. był synem Bolesława i Marianny w pow. Międzychód. Z zawodu był księgowym. Jego żoną była Aleksandra. Od 1917 r. był w wojsku pruskim. Po powrocie z wojska przyłączył się do Powstania Wielkopolskiego. Zwolniony z wojska zdał w 1922 r. maturę. Dnia 31. 08. 1939 r. zmobilizowany do wojska i brał udział w kampanii wrześniowej. Pod koniec działań dostał się do sowieckiej niewoli i został wraz z innymi zesłany do obozu. Po podpisaniu umowy Sikorski – Majski wstąpił do Wojska Polskiego i z armią gen. Andersa poprzez Iran, Egipt w 1944 r. trafił na front włoski w 1944 r. Po zakończeniu wojny trafił do Wielkiej Brytanii, skąd w 1947 r. wrócił do kraju. Odznaczony m.in. Krzyżem Walecznych. Jest na liście Żołnierzy Wyklętych, która znajduje się na stronie Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Co ciekawe zgadza się w całości dzień, miesiąc i rok urodzenia. Bolesław Wąchalski zmarł w 1977 r. i został pochowany na cmentarzu w Witaszycach. Na jego grobie umieszczono następujący napis: „Oddałem duszę Bogu, a serce Polsce”.
- grób śp. St. Szyftera na cmentarzu parafialnym w Żerkowie, który zmarł w 1948 r. w wieku 80 lat. Zmarły był m.in. powstańcem wielkopolskim i majorem Wojska Polskiego.
- grób śp. Szczepana Wawrzyniaka (ur. 28. 12. 1889 r. – zm. 7. 6. 1923 r.). na cmentarzu parafialnym w Siedlemina, którego mogiła była stara i zniszczona. Zmarły był chorążym 68 Pułku Piechoty
- grób śp. Albina Zenkera na cmentarzu parafialnym w Żerkowie został odnowiony staraniem rodziny zmarłego przy pomocy SKLP
- grób śp. Andrzeja Stefaniaka na cmentarzu parafialnym w Dębnie n. Wartą, którego grób był w nienajlepszym stanie i który był powstańcem wielkopolskim (ur. 1900 r. - zm. 1964 r.).
- grób śp. Wojciecha Kosińskiego na cmentarzu parafialnym w Kotlinie, który był powstańcem wielkopolskim i brał udział w powstaniach śląskich (ur. 1897 r. – zm. 1976 r.).
- grób śp. Wawrzyna Ryszewskiego na cmentarzu parafialnym w Pogorzelicy n. Wartą, który był powstańcem wielkopolskim (ur. 9. 8. 1898 r. – zm. 22. 11. 1954 r.).
- grób śp. Stanisława Kasprzaka na cmentarzu parafialnym w Żerkowie, którego grób był zaniedbany i który był uczestnikiem Powstania Wielkopolskiego (ur. 10. 9. 1899 r. – zm. 20. 9. 1941 r.).
Współfinansowaliśmy odnowienie grobu powstańca wielkopolskiego i burmistzra Jarocina śp. Edmunda Rogalskiego.

W tym miejscu należą się podziękowania za odnalezienie wielu powstańczych mogił dwóm Paniom- Bożenie Hałas i Kazimierze Horyzie- Pachciarz.

Nie należy zapominać o wspaniałym graffiti powstańczym, które powstało w 2015 r. przy ul. Powstańców Wielkopolskich z inicjatywy środowisk patriotycznych i kibicowskich.

Dziękujemy w tym miejscu kibicom, Dyrekcji Zespołu Szkół nr 3 w Jarocinie, uczniom, księżom proboszczom z Potarzycy, Jarocina, Góry, Żerkowa, Jaraczewa, Brzóstkowa, Witaszyc, Pogorzelicy n. Wartą. Składamy wyrazy podziękowania sołtysom Potarzycy, Lgowa, Góry, Bieździadowa oraz władzom samorządowym Jaraczewa, Jarocina oraz Żerkowa za wszelką pomoc.
Koordynatorem prac był Wojciech Talaga historyk z Zespołu Szkół nr 3 w Jarocinie, a prace kamieniarskie wykonał Zakład Kamieniarski Kazimierza Orzeszyńskiego z Jarocina.
Cześć i chwała bohaterom !

Gratulacje dla Jarocina! Jesteście wspaniali!

_________________
Pozdrawiam serdecznie, Basia