|
Ewangelicy w Wielkopolsce to temat rzeka i sporo materiału z tego zakresu możemy odnaleźć w archiwach, zbiorach prywatnych, a szczególnie w zasobach bibliotecznych w postaci słowa drukowanego i to zarówno w wydawnictwach ciągłych XIX i XX-wiecznych, jak i w wydawnictwach zwartych z tegoż okresu. W Wielkopolsce w każdym powiecie było po kilka parafii ewangelickich oraz od kilkunastu do kilkudziesięciu cmentarzy. Dziś wiele z tych śladów zostało głupotą ludzką zatartych, ale i wiele jeszcze istnieje. Na ten przykład kościoły ewangelickie, które przetrwały tylko dzięki temu, że zostały przemienione i konsekrowane na katolickie.
Taka monumentalna świątynia stała również w Strzelnie, a jej budowniczym, jak i tym, który rozbudował ją był wieloletni pastor miejscowy Carl Findeisen, o którym wspominano przy okazji ślubu kruszwiczan w Strzelnie, Johanna Geitha i Marianny Kuropatwińskiej.
Jest okazja, dlatego też pozwólcie, że przybliżę biogram tegoż pastora.
PASTOR STRZELEŃSKI
CARL GOTTLIEB FINDEISEN (1793-1873)
Drugim pastorem parafii ewangelickiej w Strzelnie, po pastorze Johanie Davidzie Neanderze, był Carl Gottlieb Findeisen. Zbudował on w Rynku drugi z kolei, tym razem murowany, zbór. Zapisał się w dziejach Strzelna, jako bezpośredni uczestnik wydarzeń związanych z Wiosną Ludów 1848 r. Przewodził tutejszym protestantom od 1825 do 1869 r.
Carl Gottlieb Findeisen urodził się w 1793 r., jako syn Johana Leberechta [imię to oznacza to samo, co: żyj prawo i godnie] Findeisena. Pochodził z Turyngii i tam też w Superitendenturze Altenburg, w miasteczku Schmölln około lat 1818-1819 był diakonem. Do Strzelna przybył po rocznym pastorowaniu (1824-1825) z Grabowa i pozostał tu aż do kresu swoich dni. Zmarł 18 stycznia 1873 r. i został pochowany na miejscowym cmentarzu ewangelickim.
Carl G. Findeisena w wieku 31 lat w 1824 r. w zborze w Czarnkowie poślubił 23-letnią Henriette Marie Auguste Muller. Była ona córką Augusta Adriana Christiana Mullera i urodziła się 26 grudnia 1801 r. Ślubu udzielił im późniejszy superintendent (od 1851 r.) Carl Georg Grussmacher. Zaraz po objęciu parafii poczynił starania celem zdobycia środków na budowę nowej świątyni. Stary zbór wystawiony przy ul. Cestryjewskiej [obecnie Ścianki, w późniejszym ogrodzie Lipińskich] w technice szachulcowej był za mały i chylił się ku ruinie. Parafia z roku na rok rozrastała się i należały do niej 42 miejscowości, w tym Strzelno, Kwieciszewo [do1856 r.] i Kruszwica [do 1 lipca 1845 r.]. Już w 1826 r. młody pastor otrzymał z rąk króla Fryderyka Wilhelma III znaczny zastrzyk finansowy w kwocie 18 000 marek. Zaraz też wystawił na Rynku zbór oraz założył w części zachodniej miasta, tuż za folwarkiem Naskrętne, nowy cmentarz dla ewangelików. Dla zobrazowania wielkości parafii warto przytoczyć liczbę znajdujących się w niej protestantów. Przed przyjściem nowego pastora w 1818 r., na 1183 mieszkańców mieszkało tutaj 340 protestantów, a w 1831 liczba ich przekroczyła pięciuset. W połowie XIX w. parafia ewangelicka liczyła 3069 osób, w tym z samego Strzelna ponad 500.
W latach 1866/1867 przeprowadził rozbudowę świątyni poprzez dobudowanie po stronie zachodniej masywnej wieży flankowanej wieżyczkami schodowymi prowadzącymi na boczne balkony wokółnawowe i otwartej do tejże nawy z kondygnacji wieży kaplicy-loży.
Pastor Carl Gottlieb Findeisen pozostawił po sobie szczególny ślad, aktywnie uczestnicząc w wydarzeniach strzeleńskiej Wiosny Ludów. Już 23 marca, w trzy dni po bezkrwawym wybuchu rewolucji 1848 r. w Poznaniu, w Strzelnie zawiązał się miejscowy Komitet Narodowy, w skład którego wszedł miejscowy, wielce poważany pastor i kaznodzieja. Komitetowi temu przewodził miejscowy rolnik Antoni Laskowski i poza polakami jego gremium tworzyło 4 Niemców. Wkrótce też na żądanie ludu odprawiono po kolei uroczyste nabożeństwa w świątyniach: protestanckiej i katolickiej, a pastor w ich trakcie, na przemian z ks. Józefem Westphalem, głosił braterską zgodę między obu narodami.
W strzelnie urodziła się pastorowi trójka dzieci: 4 stycznia 1826 r. synek Ernst Otto, który tego samego roku 5 października zmarł; w 1832 r. córka Laura oraz 13 czerwca 1835 r. córeczka Maria Augusta, która niestety 5 stycznia 1836 r. również zmarła. Pozostała przy życiu Laura Findeisen w 1860 r. poślubiła w Strzelnie Carla Adolfa Sturzela – lat 35. Tego samego roku 1 czerwca zmarła jej matka i żona pastora Henrietta z Müllerów Findeisenówna.
Pastor zmarł 18 stycznia 1873 r. Po dziś dzień znajduje się na byłym cmentarzu ewangelickim, w specjalnie urządzonym lapidarium piaskowcowa płyta nagrobna jego małżonki i dzieci. Niestety, marmurowy nagrobek, jemu poświęcony został ukradziony w latach 70-tych XX w. i ślad po nim zaginął.
Słowianin
|
Zaloguj
Zarejestruj
FAQ
Szukaj
